Het lijkt voor een arts vanzelfsprekend om toegang te hebben tot het lichaam van een patiënt. Op die manier kan immers informatie worden verzameld dat het belang dient van de patiënt. Deze noodzaak neemt echter niet weg dat een patiënt er moeite mee kan hebben als een arts diens persoonlijke ruimte betreedt, zeker als dit het genitaal gebied betreft.
“Wat gaat er gebeuren, waar dient het voor, gaat het pijn doen, wat als ik iets niet wil?” De erkenning vanuit de arts dat een lichamelijk onderzoek niet vanzelfsprekend is en er daarom voorafgaand met de patiënt afgestemd dient te worden over het doel en de handelingen die daarvoor nodig zijn (consent), zijn eerste belangrijke stappen waardoor de patiënt het vertrouwen krijgt dat ook aan diens perspectief wordt gedacht. Zeker als er negatieve of traumatische ervaringen zijn geweest, is deze afstemming belangrijk om zich veilig te voelen in de wetenschap dat ze de regie kan nemen zodra ze merkt dat ze niet langer comfortabel is. Ook dit perspectief geeft informatie die in het belang is van de patiënt.
“Deze afstemming is belangrijk om zich veilig te voelen in de wetenschap dat ze de regie kan nemen zodra ze merkt dat ze niet langer comfortabel is”
Vraag daarom altijd naar negatieve seksuele ervaringen en geef vooraf aan dat het altijd mogelijk is om het onderzoek te stoppen. Geef een handspiegel om mee te kijken, dan kun je aanwijzen wat je ziet. Maak tijdens het onderzoek oogcontact, leg uit wat je doet en wat de volgende stappen zijn. Benoem waarom je bepaalde handelingen verricht. Begrip geeft vertrouwen en versterkt het gevoel van regie.
Dr. Peter Leusink
Seksuoloog NVVS bij De Seksuele Zaak en Transgenderzorg Utrecht, en supervisor bijNVVS.
